Không biết từ khi nào, cây đã ở bờ mương cao lớn, tán lá sum suê, cành to có thể leo được. Chỉ biết là cây ông nội trồng, giống cây hiếm trong vùng. Hồi học tiểu học, mình thường không giấu được vẻ tự hào, kiểu “nhà tui có kho báu” khi ai đó nhắc đến cacao. Mình sẽ cười tươi khoe ngay rằng “nhà tui có cây cacao nè, đã cho trái hẳn hoi nhé!”. Càng vui khi thấy gương mặt hào hứng của anh chị trong xóm khi ăn cacao lần đầu. Mọi người vui như vừa tận hưởng một thứ quà ngon vậy. Thứ hạt trắng, hơi tròn, vị ngọt thanh pha chút chua chua như măng cụt ấy chẳng phải thức quý của ngon gì, vậy mà mãi đến tận bây giờ, ai cũng mang ánh mắt biết cười mỗi lần nhắc tới cacao.
Năm mình học cấp ba, phong trào trồng cacao phát triển rầm rộ nhờ một chương trình khuyến nông quốc tế. Thế là những cây con đã được ươm kỹ, nhiều giống khác nhau với những cái tên rất lạ được đặt kín một góc sân nhà. Vài năm sau, khi cây cho những mùa trái đầu tiên, vườn nhà cũng trở thành vườn canh tác kiểu mẫu, được chứng nhận là Vườn cacao hữu cơ. Từ đó, niềm vui đón khách cứ dồn dập. Đúng nghĩa khách tứ phương, đa dạng màu da, ngôn ngữ lẫn trang phục. Họ là các kỹ sư nông nghiệp từ Mỹ, Nhật, Philippine, Campuchia, Nam Phi, Thái Lan… đến vườn để nghiên cứu.
Lúc đó mình vui lắm, vì giấc mơ ấm ủ từ thuở nhỏ là gặp người nước ngoài để được nói tiếng Anh đã thành hiện thực. Khung cảnh khách nước ngoài đến thăm nhà, cùng uống nước dừa, ăn trái cây, trò chuyện đã không còn là mơ. Khu vườn còn giúp ích cho nghiên cứu của họ khiến mình tự hào như thể làm được gì to tát lắm vậy.
Một lần khác, các sinh viên tình nguyện quốc tế ghé vườn chơi. Nhìn họ hái trái cacao đủ sắc màu, đập ngay vào gốc dừa cho vỡ ra, rồi thích thú ăn liền tại chỗ, niềm vui trong mình lại trào dâng. Không biết vị cacao họ nếm có giống vị cacao tuổi thơ năm nào của tụi mình không. Nhưng nhìn biểu cảm của họ, mình vui không thể tả.
Rồi trồng cacao mới biết, chẳng mấy ai ăn cacao tươi cả. Trái cacao tươi được thu gom để tách vỏ lấy hạt. Khoe thêm một chút, hạt cacao Tiền Giang quê mình chính là loại cho ra một trong những món socola ngon nhất nhì thế giới. Hạt này được ủ với nhiệt độ và thời gian phù hợp để lên men. Công đoạn này rất quan trọng, quyết định chất lượng của socola sau này. Sau đó hạt sẽ được phơi khô, phân loại rồi chuyển đến nhà máy. Chúng được rang lên, lúc này chỉ là những hạt đen nâu đắng nghét, mảnh vỡ của chúng được dùng trong làm bánh. Còn hạt chất lượng sẽ được xay nhuyễn làm bột cacao hoặc bước vào một quy trình phức tạp và mất thời gian hơn để cho ra đủ loại socola ngon trên thế gian. Và lúc này giá trị cacao đã tăng hơn mười lần giá trị ban đầu!
Có phải viết cũng vậy không?
Người bắt đầu viết cũng thuần khiết như trái cacao mới hái, thích gì, nghĩ gì viết đó. Nhưng để viết tốt thì cần luyện tập thường xuyên. Giai đoạn này quan trọng nè, giống như việc lên men hạt, không những cần siêng năng mà còn phải biết cách nữa. Đặt tiêu đề sao cho thu hút, sắp xếp ý tứ sao cho dễ hiểu, giọng điệu làm sao cho phù hợp… tất cả đều phải hài hòa để tạo nên một bài viết chất lượng. Biết vậy rồi vẫn cần thực hành nhiều hơn cho câu chữ tự nhiên, trở thành mạch văn của riêng mình. Như hạt cacao rang phải trải qua suốt mấy ngày nhào trộn kỹ mới được đổ khuôn, thành hình. Muốn thành socola ngon phải cần thời gian, cũng như muốn có trái ngọt từ việc viết thì
phải kiên trì, không bỏ cuộc giữa chừng.
Nhưng cho dù chua ngọt như cacao tươi, đắng như cacao đã rang hay ngọt ngào như những viên socola tình yêu thì hãy vẫn là chính mình. Hương vị nào cũng có cái ngon riêng của nó miễn đừng mất đi bản sắc, bạn nhỉ?
