Bạn cảm thấy thế nào khi đi dạo trong rừng, ngồi trên ghế đá công viên, lắng nghe tiếng chim hót líu lo, dành thời gian làm vườn, dạo trên bãi biển hay ngắm hoàng hôn? Phải chăng đó là trải nghiệm bình yên, thư giãn và bình tĩnh không?
Có những cơ sở để các trải nghiệm trong tự nhiên này gợi lên cảm xúc tích cực như vậy. Và khoa học cũng ủng hộ rằng: Có mối liên hệ chặt chẽ giữa sức khỏe tinh thần và sự gắn kết với thế giới tự nhiên. Trong đó Ecotherapy là một liệu pháp mới nổi, giúp mọi người đối phó với căng thẳng tinh thần và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Ecotherapy là gì?
Ecotherapy (liệu pháp sinh thái) hay Nature therapy (liệu pháp tự nhiên) là một thuật ngữ chung chỉ các hoạt động kết nối với thiên nhiên và các chương trình trị liệu tự nhiên có sự hướng dẫn nhằm cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.
Theo tiến sĩ Patricia Hasbach - cố vấn chuyên nghiệp và nhà trị liệu tâm lý lâm sàng được cấp phép tại trụ sở Oregon, Hoa Kỳ với chuyên môn về Tâm lý sinh thái cho biết liệu pháp sinh thái bao gồm:
Một chuyên gia được đào tạo, chẳng hạn như nhà trị liệu, cố vấn hoặc hướng dẫn viên
Sự kết nối với thế giới tự nhiên
Ecotherapy hoạt động bằng cách kích thích các giác quan của chúng ta thông qua việc tiếp xúc với thiên nhiên. Khi ở trong môi trường tự nhiên, chúng ta có thể nhìn thấy những màu sắc tươi sáng, nghe thấy những âm thanh êm dịu, ngửi thấy mùi hương thơm mát và cảm nhận được làn gió nhẹ nhàng. Những trải nghiệm này giúp kích thích não bộ, giải phóng endorphin (hormone hạnh phúc) và giảm mức độ cortisol (hormone căng thẳng).
Ảnh: Thúy Ngô
Các loại liệu pháp sinh thái - ecotherapy
Liệu pháp làm vườn (Horticultural Therapy): thường liên quan đến các công việc làm vườn như trồng cây, trồng rau, chăm sóc hoa cảnh để cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.
Liệu pháp rừng (Forest Therapy): dựa trên nghệ thuật Shinrin-yoku của Nhật Bản, có nghĩa là tắm rừng. Việc tắm rừng mang lại các lợi ích như cải thiện khả năng thư giãn, giảm căng thẳng và tăng cường hoạt động thể chất.
Liệu pháp hoang dã (Wilderness Therapy): hòa mình vào thiên nhiên bằng cách cắm trại và đi bộ đường dài trong vùng hoang dã đồng thời tham gia các khóa đào tạo và bài tập về kỹ năng sinh tồn.
Liệu pháp hỗ trợ động vật (Animal-Assisted Therapy): là việc dành thời gian với động vật như vuốt ve, âu yếm, chơi hoặc chăm sóc chúng, dưới sự giám sát của nhà trị liệu chuyên nghiệp.
Bài tập xanh (Green Exercise): tham gia vào các hoạt động thể chất trong khi tiếp xúc với thiên nhiên, đó có thể là làm vườn, đi bộ, đạp xe, chạy hoặc cưỡi ngựa,... Bài tập xanh không nhất thiết phải được giám sát bởi nhà trị liệu hoặc chuyên gia y tế và do đó có thể không phải là liệu pháp sinh thái, nhưng về bản chất, nó có thể mang lại lợi ích hoặc trải nghiệm trị liệu.
Lợi ích của liệu pháp sinh thái - ecotherapy
Cải thiện tâm trạng và giảm lo âu, căng thẳng
Theo một nghiên cứu đánh giá được công bố vào năm 2019 trên tạp chí Science Advances, tương tác với thiên nhiên có thể giúp bạn có tâm trạng tốt hơn và giảm căng thẳng. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc tiếp cận các không gian xanh có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc chứng rối loạn lo âu, trầm cảm cũng như cải thiện sức khỏe tinh thần.
Khi hòa mình vào thiên nhiên, bạn có thể tạm quên đi những muộn phiền, lo toan của cuộc sống. Tiếng chim hót líu lo, tiếng lá cây xào xạc, hay đơn giản là cảm nhận làn gió mát rượi trên da sẽ giúp bạn cảm thấy thư thái và bình yên hơn.
Tăng cường hệ miễn dịch
Nhiều hoạt động Ecotherapy sẽ giúp bạn ra khỏi nhà và vận động. Như đối với việc làm vườn, thoạt nhìn có vẻ nhẹ nhàng cũng đòi hỏi nhiều vận động. Ngoài ra, tập thể dục ngoài trời giúp cải thiện giấc ngủ và các khía cạnh khác của sức khỏe thể chất, tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần. Hoặc chỉ đơn giản là hít thở không khí trong lành cũng có thể tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại bệnh tật tốt hơn.
Tăng cường chánh niệm
Khi dành thời gian trong môi trường tự nhiên, bạn có dịp cảm nhận sâu với mọi giác quan để trải nghiệm môi trường xung quanh. Âm thanh êm dịu như tiếng chim hót hoặc tiếng lá xào xạc có thể giúp bạn thoát khỏi tiếng ồn giao thông, xung đột công việc và những căng thẳng thông thường trong cuộc sống hàng ngày.
Và sự chuyển hướng chú ý sang phong cảnh có thể giúp bạn thực hành tập trung vào hiện tại thay vì cứ lặp đi lặp lại những suy nghĩ lo lắng. Nhờ vậy, vô tình bạn có thể xây dựng được thói quen chánh niệm.
Giảm đau
Việc tiếp xúc với thiên nhiên hoặc hình ảnh thiên nhiên có liên quan đến việc giảm đau và nhận thức về cơn đau ở những người đang trải qua các điều trị y tế và trong quá trình hồi phục.
Một nghiên cứu trên 61 người bị đau mãn tính cho thấy những người trong nhóm thử nghiệm đã hoàn thành chương trình trị liệu hai ngày trong rừng có mức độ đau đớn và trầm cảm giảm đáng kể so với nhóm đối chứng không tham gia chương trình trong rừng.
Kích thích sự sáng tạo
Thiên nhiên là nguồn cảm hứng bất tận cho sự sáng tạo. Khi hòa mình vào thiên nhiên, con người có thể cảm thấy được giải phóng khỏi những ràng buộc, từ đó khơi dậy những ý tưởng mới mẻ.
Ảnh: Thúy Ngô
Cách thực hành liệu pháp sinh thái - ecotherapy
Đúng ra liệu pháp sinh thái phải luôn được thực hiện dưới sự hướng dẫn, chăm sóc của một cố vấn hoặc nhà tâm lý học đã được đào tạo, nhưng bất kỳ ai cũng có thể tự khám phá và trải nghiệm các hoạt động bên ngoài để làm phong phú, cải thiện cuộc sống. Và dưới đây là một số ý tưởng dành cho bạn:
Dành thời gian đi dạo trong công viên, vườn cây: Đây là cách đơn giản và hiệu quả nhất để thư giãn và kết nối với thiên nhiên. Cách thức này khá phù hợp với các bạn đang sống và làm việc tại các khu đô thị mà vẫn mong muốn được kết nối với thiên nhiên.
Tập thể dục ngoài trời: Các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, đạp xe,... trong môi trường tự nhiên sẽ giúp bạn giải phóng năng lượng tiêu cực và cải thiện sức khỏe tinh thần.
Làm vườn: Việc chăm sóc cây cối sẽ giúp bạn cảm thấy thư thái và kết nối với thiên nhiên một cách sâu sắc hơn.
Ngồi thiền trong thiên nhiên: Tìm một nơi yên tĩnh trong công viên hoặc khu rừng, nhắm mắt lại và tập trung vào hơi thở của bạn. Điều này sẽ giúp bạn kết nối với bản thân và cảm nhận được sự bình yên của thiên nhiên.
Đọc sách dưới tán cây: Tìm một cuốn sách yêu thích và dành thời gian đọc sách dưới tán cây râm mát. Đây là cách tuyệt vời để thư giãn và nạp năng lượng cho tâm hồn.
Làm việc ngoài trời: Bạn có thể linh hoạt mang laptop để làm việc hoặc họp hành ngoài vườn cây, công viên. Nghiên cứu trên Frontiers in Psychology cho thấy làm việc ngoài trời gắn liền với “cảm giác khỏe mạnh, phục hồi, tự chủ, nâng cao nhận thức, giao tiếp và quan hệ xã hội tốt hơn".
Liệu pháp sinh thái - Ecotherapy là một khái niệm có vẻ mới nhưng hoạt động thì rất gần gũi với đời sống hàng ngày. Bạn có đang là người thực hành liệu pháp sinh thái không, cùng chia sẻ với mình nhé!
Tổng hợp và lược dịch: Thúy Ngô
(*) Nguồn: everydayhealth.com, healthline.com, forbes.com
