Người La Mã cổ đại có một cụm từ đặc biệt là solvitas perambulum, nghĩa là giải quyết vấn đề khi đang dạo chơi. Chính trong những lúc cho não đi dạo thảnh thơi như thế, hai bán cầu não mới có thể “giao tiếp” với nhau, nhờ vậy não bộ được thắp sáng bởi trí tưởng tượng. Đây cũng là lúc nguồn mạch sáng tạo được khơi thông.
“Trí tưởng tượng quan trọng hơn tri thức, bởi lẽ trí tưởng tượng là vô hạn”. (Einstein)
Tưởng tượng là điều quan trọng nhất trong quá trình tư duy sáng tạo. Bằng nhiều cách, trí tưởng tượng trong mình được nuôi dưỡng và hình thành từ nhỏ. Thực tế đã lâu rồi mình không thả hồn thơ thẩn cho não đi dạo, mãi cho đến khi bắt đầu viết lại, mình mới nới dây để não rong chơi đó đây. Bây giờ mời bạn cùng mình đến với thế giới tuổi thơ để khám phá những cách đã nâng niu tâm hồn mình nhé.
Hoà vào thiên nhiên
Mấy mươi năm trước, nhà mình ở cuối xóm, ít có điều kiện tiếp xúc bên ngoài. Ôm giấc mơ muôn màu từ những câu chuyện cổ tích, mình thoả sức thả hồn trong vườn, như một vương quốc riêng. Mấy cây bẹ dừa, vài tàu lá chuối cũng có thể trở thành lâu đài, nơi công chúa đợi hoàng tử đến. Một vài lá rụng, trét thêm lớp đất sét, đào một cái lỗ bắt bếp, mình mơ đang nướng món thịt thơm lừng, ngon nhất thế gian. Hay chẻ một bẹ môn, nhét vào ít cọng ngò, mấy lát môn, rắc thêm tí cát, bánh mì nóng giòn ra đời. Vậy đó, có hôm chơi môn ngứa ran, còn bị đánh đòn vì tội chơi ngu nhưng đó là những khoảnh khắc quý báu của mình. Đó là cơ hội mình được khám phá thế giới qua lăng kính trong màu ngây thơ. Nơi thiên nhiên chắp cánh, tạo cảm hứng để trí tưởng tượng bay xa, phát triển khả năng hình dung và dự đoán. Và chẳng thể kể hết những lợi ích của thiên nhiên đối với sự phát triển của mình.
Những câu chuyện kể
Nếu tìm kiếm một nơi lý tưởng “cho não đi dạo”, thì đó là tinh cầu của những câu chuyện kể. Con đường quê ngoằn ngoèo, khó đi có thể ngăn mình kết nối với thế giới bên ngoài về mặt địa lý. Nhưng tâm trí mình luôn sẵn sàng cho những chuyến đi. Đó là những chuyến phiêu lưu có phần mạo hiểm thông qua tuyển tập câu chuyện trải đời của cha. Những trải nghiệm thực tế được kể chi tiết, mạch lạc, thêm giọng điệu sống động, lôi cuốn, ông đưa mình đi qua hết chặng đường này đến chặng đường khác, cho đến tận bây giờ. Những lúc như vậy, trí tưởng tượng bay bổng, não được dịp du hành vượt cả không gian, thời gian, không buộc ràng, không phán xét. Điều kỳ diệu là cuộc dạo chơi này có ảnh hưởng lớn đến sức sáng tạo của mình.
Chạy xe
Lúc mình chạy xe, não lại vượt ra khỏi những giới hạn của môi trường xung quanh và thực tại, chìm vào thế giới mộng mơ. Mình lái xe, não thì đi lang thang, tha hồ khám phá những ngóc ngách nó muốn đến, và chỉ chịu dừng lại khi mình đã đến nơi. Não như chạy băng băng vào vùng hoang dã, đắm mình tận hưởng chuyến diễn tập để nuôi dưỡng bộ óc sáng tạo. Vì não bận du lịch, nên có hôm về đến nhà rồi mà mình chẳng có chút ý niệm gì về việc vừa đi ngoài đường. Càng ngáo ngơ khi chị cùng phòng kể đến những cửa hiệu ven đường, những dòng xe, mình giật mình vì ít khi để ý đến. Lạ kỳ, rất nhiều ý tưởng xuất hiện lúc chạy xe đã thành hiện thực.
“Cho não đi dạo” và chánh niệm
Việc não rong chơi quên lối diễn ra thường xuyên cho đến khi mình học thiền, khoảng vài năm trước. Trong lúc học thiền mình được luyện về chánh niệm. Chánh niệm được định nghĩa là tập trung vào việc đang xảy ra ngay thời khắc hiện tại, thay vì để tâm trí rong ruổi trong những mơ mộng, ý tưởng và dự định. Sau thời gian dài luyện tập, vật lộn với hàng đống suy nghĩ, mình đã dần không suy nghĩ lúc rửa chén, giặt đồ, ăn cơm… Nhưng thú thật, nếu có bảng xếp hạng thiền sinh, mình sẽ đội sổ vì chưa bao giờ có thể ngồi yên mà ý nghĩ thôi phiêu lãng.
Thiền mang lại cho mình rất nhiều lợi ích, nhưng khi là một người viết, mình dành nhiều thời gian ở trong thế giới tưởng tượng, cho não mặc sức đi hoang. Vấn đề là, mình có thể nào sống được trong chánh niệm trong khi vẫn sống với những hình ảnh tưởng tượng và mộng mơ không? Mình cũng không biết nữa, chỉ biết bản thân cảm thấy ngột ngạt đến trống rỗng trong bộ óc bị xà lim khoá chặt. Vì vậy, khi đến với viết, mình chọn để não được tự do.
Những cuộc đi dạo đã thắp sáng bộ não của mình. Nó cho phép mình hình dung ra được kết quả cuối cùng, nhờ vậy nhiều điều kì diệu đã đến. Hơn hết, đôi lúc còn giúp mình tìm được lối thoát trong những vấn đề hóc búa. Mình xin mượn lời nhà văn J. K. Rowling để khép lại bài “Chúng ta không cần phép lạ để sửa đổi thế gian này, chúng ta đã có sẵn trong người sức mạnh mà chúng ta cần: chúng ta có sức mạnh tưởng tượng những gì tốt lành hơn.” Trí tưởng tượng là đặc quyền của con người, đặc biệt là những kẻ thẩn thơ yêu chữ, nên tội tình chi mà trói buộc trí não mình, nhỉ!
